Tèxte escrich per Fred VARGAS
Mercé a Charlotte GAINSBOURG d'aguer ofert sa votz.
Produccion Imagine 2050
Realisacion Storycircus
Mos pròches, mos amics.
Veno de recegre, aqueste matin, d'un amic occitanista charentés,
una videò qu'es un filme d'animacion realizat sus un tèxte de
l'autora ben coneissüa Fred VARGAS.
Aqueste tèxt es fòrt, riche, autentique, sensible, ponhent,
esmovent, tot a l'encòp ! Penso que vos tochará tant coma m'a
tochat.
Prenguero la jornaa per lo pichar au clavier dins sa version
francesa, coma lo tèxte dich per Charlòta Gainsbourg dins la
videò, e ne'n faguèro la traduccion en occitan aupenc per totes
mos amics occitans de'n pertot.
Amistadosament.
Lo Micheu Prat
La 3ena revolucion
Li siam ! Aquí li siam !
Despiei 50 ans qu'aquesta tormenta menaça dins los fournèus
auts de l'incuria de l'umanitat, li siam : dins la paret, en riba dau
gorg, coma l'òme solet o sap faire amb briò, que percebe la realitat solament
quora li fa mau, tant coma nòstra bòna vielha cigala a qui prestèm nòstras
qualitats d'inchalhença. Avèm chantat, dançat. Quand diso « nos »,
entendèm un quart de l'humanitat mentre que lo restant èra a la pena. Avèm
construch la vita melhora. Avèm gitat nòstres pesticides a l'aiga, nòstres fums
dins l'èr. Avèm menat tres veituras. Avèm vujat las minas. Avèm manjat fresas
au bot dau monde. Avèm viatjat en tots sens. Avèm esclairat las nuechs. Avèm
chauça tennís que parpelean quand l'òm marcha. Avèm grossit. Avèm banhat lo
desèrt, acidificat la plueia, creat clònes. Franchament, se pòt dire que nos
siam ben amusats ! Avèm capitat trucs clarament meravilhoses, fòrça
malaisats, coma faire fondre la banquisa, esquilhar bestiòlas geneticament
modifiaas sos tèrra, desplaçar lo Gulf Stream, destruire un tèrç de las
espècias viventas, faire petar l'atòme, enfonsar bordilhas radioactivas dins lo
sòu, ni vist ni coneissut. Franchament, se siam ben estraçats dau rire !
Franchament, avèm ben aprofichat !... E amariam ben contuniar tant va de
se qu'es mai amusós de sautar dins un avion amb tennís luminosas que biscantar
trufas … . Mas li siam !... A la tresena revolucion qu'a aquò de diferent
de las doas premieras -la revolucion neolitica e la revolucion industriala per
memòria- : L'avèm pas chausia. « Siam oblijats d'o faire, la tresena revolucion ? »,
demandarán quauques esperits reticents e lanhoses. V-oei, avèm pas de
chausir ! A ja començat, nos demandèc ges nòstre aveaire. Es Maire Natura
qu'o decidèc. Après nos aguer amablament laissat joar amb èla despiei
decennias, Maire Natura, escagassaa, sustiraa, solhaa, vujaa de son sang, nos
agota las canèlas : dau petròli, dau gas, de l'urani, de l'èr, de l'aiga.
Son ultimatom es clar e sensa pietat : « Sauvatz-me !... o
crebatz amb ieu »,... a l'excepcion de las formias e de las aranhas que
nos subreviurán per ce que fòrça resistentas... e d'autra part gaire portaas
sus la dança ! « Sauvatz-me !... o crebatz amb ieu ».
Evidentament, dich coma aquò, l'òm compren que l'òm a pas de chausir. L'òm
s'executa sulcòp e mesme, se l'òm a lo temps, l'òm s'excusa, desaviats e
vergonhoses. D'unes, un peçuc pantaiaires, temptan d'obtenir un relambi, de
s'amusar encara amb la creissença. Pena perdüa ! I a de pan sus la
canissa ! Mai que l'umanitat aguessi jamai : netear lo cèu, lavar
l'aiga, descrassar la tèrra, laissar sa veitura, calhar lo nuclear, rabalhar
los ors blancs, amoçar en partent, velhar a la patz, contenir l'aviditat,
trobar fresas a costat dau sieu, pas sortir de nuech per las culhir totas, ne
laissar als vesins, relançar la marina a vela, laissar lo charbon onte es.
Mèfi ! Nos laissèm pas temptar ! Laissèm aqueste charbon
tranquille ! Recuperar lo migon, escampar d'aiga per champs, per lo
fosfòre n'avèm plus ges ! Avèm agotat las minas. Totun, avèm ben
ris ! S'esfòrçar, chifrar meme. E sensa voler ofensar amb un mot tombat en
desuetudi, estre solidaris... amb lo vesin, amb Euròpa, amb lo Monde.
Programa
colossau qu'aqueste de la tresena
revolucion ! Ges d'escapatòri ! Anem-li ! Encara que chau notar
que recuperar de migon -e totes aquelos qu'o faguèron o sàbon- es una activitat
fonsierament satisfasenta qu'empacha degunament de dançar, vengut lo sère, es
pas incompatible !... A condicion que la patz sieie aquí... A condicion que contenguessiàm lo retorn de
la barbaria, una autra de las grandas especialitats de l'òme, la mai aponchaa,
beleu ! A n'aqueste pretz, capitarèm la tresena revolucion. A n'aqueste
pretz, dançarèm... autrament, sensa dobte, mas dançarèm encara.
EIRA O JAMAI
