Fasètz l'armada, pas la guèrra!

 

Un planponh de cats

Revirada Monica Bellegarde

 

Una vida de cat

 Un raconte de Monica Bellegarde

Es arribat lo catàs, sens cridar gara, un matin, sus la terrassa del meu ostal. D'onte veniá, cossí aviá fach ? Nautres sèm al tresen e darrièr estanci! Es pas de creire !

A travèrs de la vitra, lo vesiái s'engulhar entre la jungla de las plantas , niflar las flors, sautar d'un vas a l'autre, caminar de compés sus la baranda de fèrre, tranquilament coma s'èra a cò seu. E puèi, d'un còp, te sautèt sus la taula ensolehada ont comencèt a far una teleta minuciosa. Quina audàcia !

Li cridava qu'aquò se fasiá pas , qu'aquò èra defendut !  Miaulavi tant que podiái, de badas! ausissiá pas o benleu se'n garçava ...

A la fin, sens triga, s'acerquèt de la fenèstra  per veire qual èra que bramava aital. Pausèt una patarassa sus la vitra coma per m'arrapar. D'un saut foguèri jol canapè.  Se sap pas jamai.

De luènh ausiguèri una votz de las gròssas que me sonava:

- Qual siás ? siás embarrrat ?

Sortiguèri la tèsta crentosament, lentament.  Lo vegèri enlà, enòrme, negre, assetat,  esperant que venguèsse.

- Soi una catoneta Maine coon, li diguèri, ai pas que uèit meses e mos mèstres vivon aquí. Sortissi pas, que, çò dison, lo defòra es tròp dangierós per ieu;  poiriái tombar e m'espotir dins la carrièra.  Soi una cata de pura raça!

- Verai ! podes pas sortir? pas jamai ? faguèt, incredul.

- Non, pas que per anar al veterinari!  o a l'estaca sus la terrassa.  Mas ai tot çò que cal, aicí :  de plumalhs, de pelòtas per jogar ,de cartons per m'i amagar, d'arbres a cat per i montar, de raspadors per las arpas, de coissins e de cobèrtas per i dormir, lo lèit de mos mèstres , las cadièras ......la banhadoira per i beure.  De mai, ai de croquetas, e de peis quand ne vòli.... Sufís que miaule e que me frete a las cambas de mos mèstres...  soi amanhagada de longa , aquò me fa ronronejar, mas quand n'ai un sadol, bolegui la coga, sabon alara que lo temps es vengut de s'arrestar ... 

- Colhon ! copèt nòstre cataràs aquò's una vida de pachà, mas, te disi, aquò es pas una vida de cat!

- E de qu'es una vida de cat? çò demandèri

Prenguèt un momenton per se netejar l'aurelha, e contunhèt d'una votz de professor, un que sap çò que ditz:

- Un cat, cal que sortisca, li cal caçar las mirgas, la ratunha, los aucèls, los insèctes, tot çò que se pòt manjar, li cal barrutlar  dins lo campèstre o dins lo barri  segon sas envejas  per defendre son territòri;  a besonh d'explorar lo mond que l'enròda per trapar de luòcs desconeguts  e de odors novelas. Saique es per aquò que soi arribat sus ta terrassa, seguissiái una odor de las bonas ...

li cal tanben trapar una cata... mas aquò es una autra istòria!

Ieu escotavi sens tròp comprene e me disiái que tot aquò èra plan complicat. Alara m'anèri colcar sul canapè per i far une pichòta prangièra en esperant que lo cat negre tornariá plan sovent per me contar la vida del defòra.

Lo tigre e lo cat

  Un conte que nos fa passar la Monica Bellegarde (revirat dau chinés)

 

I a fòrça temps los tigres sabián pas caçar.

Avián pas ges de rusa, coneissián pas ges de  tecnica. Se noirissián a tot astre, bon astre en rodar pel campèstre pels bòsques e per las montanhas.

Sos cosinets, los cats, eles sabián caçar.

Un tigre, fasent pas cas de son orguèlh, anèt veire un cat vièlh reputat per sa saviesa e lo preguèt de li ensenhar las astúcias del mestièr.  Lo cat, intelligent e aimable, acceptèt....

Caliá prene son temps ! Cada jorn lo cat ensenhava un biais novèl de caçar a son escolan estudiós.  Imaginatz ! un tigre, aquel felin mostruós,  escotant amb atencion un cat vièlh pichonet !  Èra pas de creire !

Al cap de tres meses , lo tigre sabiá caçar.  Podiá conéisser d'ont veniá lo vent ,seguir las pesadas de la salvatgina, trobar los carreirons de las cabras o de las gasèlas. 

Sabiá s'amagar dins las èrbas nautas e prene son temps abans de sautar sus una preda.

D'ara enlà son saber èra tant grand coma lo del cat, e, del còp,  lo senhor de la jungla, sople e poderós, ara se disiá que ne  fariá pas qu'una maissada d'aquel  minuscul manjaire de mirgas !  

-Tè! vaquí una idèa de las  bonas !

Mas lo cat vièlh sospechava que son escolan orgulhós acceptariá mal qu'un cat pichonet e saberut foguèsse mai fòrt.  Coneissiá, per experiénça, aqueles èstres mediòcres e vanitoses qu'an besonh de las aparéncias per semblar senhorejar.  Emai qu'aguèsse aprés fòrca causas d'el, lo tigre perdonariá pas a aquel èstre nascut inferior de paréisser mai intelligent.

Alara lo cat se mesfisava ...

Un vèspre, lo cat diguèt al tigre que l'ensenhament èra acabat, que li avia ensenhat tot çò que sabiá. Volguèt prene comjat, mas la bèstia fèra respondèt : 

-M'as tot aprés, alara coma soi lo mai fòrt, soi melhor que tu. Te vau cochar per que lo rei deu pas aver de professor, e degun es mai saberut que el !

Aprèp aquela paraula piòta, ataquèt lo mèstre vièlh. Aqueste que s'esperava a aquò escalèt l'arbre tot pròche, viu coma l'eslhauc.

En bas, lo tigre fòl de ràbia bramava :

- Messorguièr! m'as pas aprés a caçar dins los arbres !

E lo cat se risent :

-Ai servat lo secret que sabi que siás vanitós, auturós, pretensiós... e feble dins l'èime! alara me soi aparat ! 

 

Dempuèi los tigres caçan pertot levat dins los arbres e los cats , eles, n'an fach lor domeni  preferit.

E cric e crac mon conte es acabat.

L'òme que volguèt embarrar lo vent

  Un conte de Monica Bellegarde, paregut dins lo Midi Libre dau 4 de genièr. Edicion Còr d'Erau.

(2nda partida) Las illustracions son de la felena de Monica, Josefina Coiro.

(version francesa mai bas)

Lendeman comencèt a tornar bastir son ostal. Tot anèt plan pendent qualques jorns, mas una nuèit foguèt desrevelhat per de bruches de voses. Èran los animals del bòsc e del vilatge que s'èran acampats jol garric grand prèp de son ostal.

Tenián conselh que l'ora èra grèva.

- Es pas possible, pòdi pas pus flairar las mirgas romeguèt lo cat

- Ièu tanpauc respondèt la mandra, i a pas cap d'odors que flotejan, n'ai lo nas tot dolentós !

- E nosautras apondèron las flors, avèm pas pus la visita de las abelhas ! Dison que son tròp lassas de volar.

- Òc ! es verai ! cridèt un corbatàs ajocat sus una branca. Pas lo mendre buf d'aire per i far l'aleta !

- Al vilatge los molins se son arrestats, las granas se secan e lèu aurem pas pus res a manjar cacaraquèt lo gal tot roge de la colèra.

Los cans, eles, se contentavan de gemegar.

Tiston escotava e soscava.  El tanben patissiá ; la susor sus son visatge pas jamai se secava e la calor li pesava sus l'esquina quand trabalhava dins lo bòsc. Tanben al vilatge las gents se rebalavan per carrièras, assucats, ofegats. Pas un pel d'aire per los refrescar !

Alara Tiston decidiguèt d'anar veire lo vent per li prepausar una pacha.

-Te vau desliurar, li diguèt, a condicion que partiguèsses de ton puèg e que te respandèsses dins tot lo país. Se siás d'acòrdi o farai deman matin.

Tot enfuocat, lo vent prometèt.

Mas Tiston se mesfisava del vent qu'aviá promés lèu fach.

De matin, puslèu que de s'arrestar sul puèg, davalèt cap al sud del país.

Aquí dobriguèt la saca mas pas tròp. Un pichòt fial de vent s'escapèt dins la pluèja que començava a tombar. A l'oèst e a l'èst faguèt çò parièr. Al nòrd brandiguèt la saca per que lo vent finiguèsse de sortir. Aquel s'estirèt d'aise e s'envolèt en fiulant a travèrs de la garriga.

Es aital que, dempuèi aqueste jorn, dins Erau, avèm quatre vents :

Lo vent del Nòrd qu'ara se ditz la Tramontana, lo Marin o lo Marinàs que ven del sud e de la mar, lo Grèc de l'èst e lo Cèrç de l'oèst.

N'i a un autre tanben que nos ven visitar d'aquí entre aquí : "lo Siroc" se sona, mas cresi qu'aquel s'es perdut de l'autre costat de la Mar Nòstra.

E cric et crac mon conte es acabat.

 L'homme qui voulut emprisonner le vent (2nde partie)

Le lendemain il commença à reconstruire sa maison. Tout alla pour le mieux pendant quelques jours mais une nuit il fut réveillé par des bruits de voix. C'étaient les animaux du bois et du village qui s'étaient réunis sous le grand chêne près de sa maison.

Ils tenaient conseil car l'heure était grave.

- Ce n'est pas possible, je ne peux plus flairer l'odeur des souris ronchonna le chat

- Moi non plus répondit le renard, il n'y a plus d'odeurs qui flottent, j'en ai le nez tout douloureux.

- Et nous autres ajoutèrent les fleurs, nous n'avons plus la visite des abeilles ! elles disent qu'elles ont trop fatiguées pour voler.

- Oui c'est vrai ! cria un corbeau perché sur une branche pas le moindre souffle d'air pour planer.

- Au village les moulins se sont arrêtés, les graines se sèchent et bientôt nous n'aurons plus rien à manger répondit le coq rouge de colère.

Les chiens, eux se contentaient de gémir.

Tistou écoutait et songeait. Lui aussi souffrait : la sueur sur son visage ne séchait jamais et la chaleur pesait sur son dos quand il travaillait dans le bois. Aussi au village les gens se trainaient dans les rues, assommés, étouffés. Pas le moindre brin d'air pour les rafraîchir.

Alors Tistou décida d'aller voir le vent pour lui proposer un marché

- Je vais te délivrer, lui dit-il, à condition que tu partes de ta colline et que tu te répandes dans tout le pays. Si tu es d'accord je le ferai demain matin. Tout excité, le vent promit.

Mais Tistou se méfiait du vent qui avait promis vite fait.

Au matin, plutôt que de s'arrêter sur la colline, il descendit vers le sud du pays. Là il ouvrit le sac mais pas trop. Un petit filet de vent s'échappa du sac dans la pluie qui commençait à tomber. A l'ouest et à l'est, il fit de même. Au nord il secoua le sac pour que le vent finisse de s'échapper. Celui-ci s'étira d'aise et s'envola en sifflant à travers la garrigue.

C'est ainsi que depuis ce jour-là, dans l'Hérault, nous avons quatre vents :

Le vent du Nord, qu'on appelle maintenant la Tramontane, le Marin ou Marinas qui vient du sud et de la mer, le Grec de l'est et le Cers de l'ouest.

I y en a un autre aussi qui vient nous rendre visite de temps en temps : Le Sirocco il s'appelle, mais je crois que celui-ci s'est perdu de l'autre côté la Méditerranée.

E cric e crac mon conte est terminé !

Texte: Monica Bellegarde

Illustrations:  Joséphine Coiro