dilluns, 28 de setembre del 2020

Lengas e pensada

 La cronica occitana dau Joan Loís Blenet

Demest las discutidas sus las lengas s’oblida l’importància qu’an per la pensada. Es pas, la lenga,una aisina de comunicacion simplòta. E de passar de l’una a l’autra es pas equivalent coma de passar d’aiga per un tudèl rotge o verd. Per mesurar lor importància es plan de pensar, per exemple, qu’en breton l’arbre es femenin. La simbolica de l’arbre mascle es anequelida, lo garric garrut es pas pus l’imatge dau paire senhorejant mas la d’una maire. Revision generala pels ‘psis’! Autre exemple, en alemand lo solelh es femenin e la luna es un mascle, coma la mòrt amai. Amb aquò anatz revirar nòstra literatura de luna doça e de solelh rèi. Las lengas pòrtan un fum de diferéncias de pensar lo monde, la vida.

Atal lo francés es una lenga de possession, es lo vèrb aver qu’es l’auxiliari de èsser : « j’ai été ». L’occitan es mai de l’èsser qu’es el son auxiliari : soi estat. Aquestas diferéncias se trapan dins un fum de biais de parlar de la vida vidanta. Atal se lo francés ditz « ma femna, mon filh, ma veitura » l’occitan dirà « la femna, lo filh, la veitura ». O lo «je vais prendre ma douche » meravilhós. Ditz plan que la docha dèu esser seuna e, amai, que se la cal prene. Avisa la possession ! Dèu estre tant teuna la docha per te banhar ? Las lengas nos fan filosofar sens o saber.

Traduction à retrouver sur Midilibre.fr

e d'escotar sus ràdio Lengadòc. Picatz sus l'imatge.


 

 

PAPIERÒT MENERBÉS (in La Semaine du Minervois, 24/09/20)

 

LO TEMPS DE LA DESRASON

Pas aisit d’èsser rasonables en aquestes temps de desrason : anam acabar per virar canturla !

 Los arrestats mobils : Dins una cronica passada, avançavi lo fait de las modificacions permanentas de decision. Sabi pas s’al poder me legisson, çò qu’es de segur es que meton en practica aquel moviment permanent. Lo jorn ont la masqueta venguèt obligatòria per carrièras a París, tot lo monde se deviá emmasquetar. Mas, cap a 8 oras del matin, s’admetèt que los que corrissián (a pè) e aqueles que rotlavan sus una bicicleta, avián pas besonh de masqueta. Dins la jornada, s’ajustèt la possibilitat de se demasquetar per fumar. E aquò en tota logica : la masqueta per esvitar la malautiá, la cigareta per t’empoisonar los palmons. Dison pas se se pòt tubar en rotlant en bicicleta o en corrissent per se gardar en fòrma !

 Lo deputat empegat : Lo deputat de Narbona foguèt director del Pargue Natural Regional de la Narbonesa. Òm lo poiriá pensar sensible a las questions de desfensa de la fauna. E ben non ! Enfins, el pensa benlèu que òc, se l’òm arriba a admetre que los caçaires son los primièrs ecologistas. Lo còp passat, aviá proposat l’interdiccion del VTT los jorns de caça (s’es gardat de proposar l’interdiccion de la caça los jorns de VTT ! ). Lo vaquí ara que se rend a un acamp de caçaires per dire son sosten a la caça al vesc ! Normal : França voldriá menar Euròpa (una vision federala ?), mas a de mal de se plegar a las règlas comunas ! E lo jorn qu’an interdit aquela caça, an autorizat de tirar sus las tortorèlas de mens en mens nombrosas. Vertat que quand n’i aurà pas mai, la question se pausarà pas pus !

 Occitania e Catalunya : La Region se paga unes placards publicitaris bèls per dire al monde de demorar dins la Region. Bon, lo « Restez en Occitanie » es illustrat per una fotografia de Cotlliure. Una polida ciutat que se trapa non pas en Occitania…, mas en Catalunya ! La Region vòl tanben incitar lo monde a venir descobrir nòstras beutats e paga messatges a la television per patronar unas emissions. Mas comprenèm pas tròp la logica quand l’emission presenta Bretanha, Alsàcia o territòris d’oltra-mar. L’autre còp, èra una emission sus Peiregòrd : aquò anava plan, vist que Peiregòrd es occitan !

 La sala d’espèra : Lo còp passat, anèri cò del medecin dels uèlhs. Bon, de matin (9 oras), degun dins la sala d’espèra. La possibilitat de se setar solament sus una cadièra sus tres. Pas de taula refofant de revistas vièlhas : l’impossibilitat de saupre ont n’es la relacion de Charlèna amb Albèrt, se lo Pernòd (???) tendrà fins a 100 ans a la television, se la Craba Bruna a (enfins) aprés a cantar,…; e tantas autras informacions que te’n pòdes pas passar !!! La secretària que respond al telefòn : «  Avèm una data liura a comptar d’agost de 2021. ». E, causa novèla, quand vas per partir, te balhan los rendètz-vos venents : un dins 6 meses, l’autre dins 15 meses ! Va venir complicat de tombar malaut en foncion dels merlets de disponibilitat de vòstres metges ! Val mai aver bon pè e bon uèlh !

Sens-Rason Roch


 

S.T.O lo tust de tres letras


 

Loïsa Paulin e Maria França Fourcadièr


 Picatz sus l'imatge e tombaretz sus l'emission subrebèla que valdrà saique lo Pulitzer a la Miriam François !

La recèpta vertadièira de la chichomèia mesòia

 

L’UÒLH DEL BUÒU

LA BILHÈTA DE L’IVONA DEL CERCLE OCCITAN DE MÈSA

 

Per parlar de quicòm mai que d'aquela calamitat – la que quand se'n va, sembla que se'n tòrna - es a dire LA COVID 19, lo melhor es d’anar se regaudir amb çò qu’avem totjorn conegut : las bonas causas de la vida, e d’anar s'i refugiar coma dins las fardas de sa maire en cas de nafradura. Vòli parlar de la cosina. Sason après sason, trapar los produches del moment es un plaser real.

 

Pr’aquò, uèi vos prepausi una recèpta de fin d’estiu, la chichomèia :

 

Per far una bona chichomèia

Se cal levar de bon matin,

Preparar lo pastís, l’aiga fresca,

Bracejar en fasent de molins.

A qu’es bona la chichomèia,

A mon dieu qu’aquò’s bon ¡

 

Çò que cal :

Carn salada o cambajon

De cèba e d’alhs

Merinjanas (vièts d’ase)

Tomatas maduras

Sal – pebre – pimenton o tabascó– un sucre.

 

Quant ne cal ?

A vista de nas

 

Cossí far  ?

Dins una padena, far revenir la cèba e lo cambajon o  la carn salada dins d’òli cauda. Puèi, los alhs.

Apondre un molon de merinjanas copadas en rodèlas. Van fòrça redusir. Tant plan i aurà besonh d’apondre d’òli. Bolegar. Puèi levar la pèl de las tomatas. Cadun sap que pr’aquò, lo melhor es de las daissar un pichon moment sul fuòc dins l’aiga que bolís. Levar las granas. Copar las tomatas en pichons bocins et las vojar dins la padena. Apondre lo sucre. Un pauc de sal (mèfi a la carnsalada), de pebre e un pauc de pimenton o de tabascó. Mesclar tot aquò.

 

Daissar redusir un bon moment et vaquí qu’es lèsta. Es per aquò que se cal levar de bon matin…

 

I a de mond que meton de cogorletas o (e) de pebrons. Cadun fa a son gost, s’agís que siá famós, mas aquò es pas la chichomèia vertadièra d’aicí.

 

De tot biais, un pichon rosat plan fresquet acompanharà aquel plat amb bonaür.

 

Lo talhièr de cosina del Cercle Occitan de Mèsa a realisat la recèpta d’aicí e lo mond l’an trapada  plan bona.

 

Bon apetís a totes los que l’ensajaràn.

 

A qu’es bona la chichomèia

A mon Dieu qu’aquò ‘s bon….

 

Yvonne BEAUME.

 

Mèsa lo 9 de setembre de 2020.


 

La rièja del Jaumet N°48


 

Aquela rièja es a faire al canton del fuòc que defòra la frescura vos espera.

 

Orizontala

1) Se ditz per una persona sòta o gaire agradabla.

2) Enfanguèri.

3) Mancan d'aiga. A son cap.

4) A d'alas e de palmas.

5) Mar russa. Debuta e fin del representant del Papa.

6) Son a l'uòlh.

 

Verticalas

A) Cargar sus l'esquina dels ases.

B) Auxiliar.

C) Coma las pèrlas.

D) Apondi de tèrra.

E) Amb el, òm fa un molon de causas.

F) Un pauc trace. Se dona en musica.

G) Los primièrs.

 

Negras

     E3, E5, F4

 

Solucion del problèma de la setmana passada:

 Estelon - Sornura - Tres. Li - Erbosas - Va. Lors - Atlas.

 Esteva - Sorrat - Treb(olat) - Adoba - Lu. Sos - Orlar - Naissi.

 

 Lo fuòc l'avètz pas daissar s'atudar saique?

TèVéÒc

Tè Vé Òc, association 1901, cellule de production audio visuelle en occitan depuis 2012, œuvre pour la défense et la promotion de l’Occitan. Avec une émission de 13 mn par semaine en ligne sur www.teveoc.com et You tube, elle assure avec ses 9 bénévoles et une salariée à temps partiel une production régulière.

 

La pandémie et le confinement ne nous ont pas permis de vendre des animations et des produits audio visuels. Nous sommes donc dans une situation financière très fragilisée et risquons de devoir licencier bientôt notre salariée, en CDI depuis 2016.

 

Cela entraînera de grosses difficultés de production. Nous faisons donc appel à vos dons par chèque directement à notre adresse  pour pouvoir continuer nos actions et sauver un emploi.

 

Merci d’avance de votre soutien à la défense de la langue occitane très menacée de disparition.

 

Tè Vé Òc

1840 Chemin de Camplanier

30900 Nîmes

te.ve.oc30@gmail.com

http://www.teveoc.com/

Tè Vé Òc  

Lise Gros

Présidente de Tè Vé Òc

1840 Chemin de Camplanier

30900 Nîmes

06 11 35 49 13

te.ve.oc30@gmail.com

http://www.teveoc.com/


dijous, 24 de setembre del 2020

Per que viscan nòstras lengas !

 L'IEO34 crida sos sòcis e tanben totas las associacions aderentas, lo pòble d'Erau e d'Occitania  a s'associar a la mobilizacion Pour que vivent nos langues, Que viscan nòstras lengas !


 

Lo 10 d'Octòbre au Clapàs

Montpelhièr :

  • 11 heures : réunion publique salle Pelloutier à Antigone en présence de la presse et des élus (attention : jauge COVID limitée à 80 personnes)
  • à partir de 12 h 30, toujours devant la salle Pelloutier, pour un défilé boulégant jusqu'à l'esplanade.
 
Le Collectif Pour Que Vivent Nos Langues s’est engagé dans l’organisation d’une « Journée des Langues Régionales » qui fixée au samedi 10 octobre 2020. Elle viendra en écho à la journée européenne des langues qui a lieu chaque année à l’automne.

Ce jour-là, dans plusieurs villes de Bretagne, d’Occitanie-Pays d’Oc, du Pays Basque, de Corse, d’Alsace et de Flandre, etc... nous mènerons une sensibilisation commune autour des grands termes de notre mobilisation « Pour Que Vivent Nos Langues ».

  Cette Journée consistera en rassemblements symboliques et de réunions auxquelles seront conviés tous ceux qui, dans chaque région, sont engagés dans la défense et la promotion des langues et cultures régionales. 

 

10 d’octòbre de 2020. Dau costat de Calandreta

Adissiatz a totes,

Calandreta torna lançar sa crida per la mobilizacion del 10 d'octobre!

A la vista de situacion sanitària, demandam al mond de s'acampar per 10 dabant comuna, jos prefectura, prefectura, rectorat...

L'objectiu es d'organizar lo mai d'accions possiblas, de prener fòtos per crear un "tablèu puntilhista" amb aquestes imatges.

Nos devem mobilizar amb totas las lengas regionalas contra lo lingüicidi del ministèri!

Sèm dins l'espèra d'un visual de qualitat e amb la version occitana, tre que l'aurem la vos mandarem, mas es ja possible d'estampar sus de pichonas paginas.

Lo ligam del siti del collectiu :

http://www.pourqueviventnoslangues.com/

Lo facebook :

https://www.facebook.com/PourQueViventNosLangues/


Mercés de difusir lo mai largament possible!!!

E nos dire çò previst de vòstre canton!


10 d’octòbre de 2020. Desconfinhem las nòstras lengas – Jornada decentralizada de mobilizacion per las nòstras lengas. FELCO.


l'edito : Mobilizem-nos totes lo 10 d'octòbre que ven 

=> https://www.jornalet.com/editorial/12833/mobilizem-nos-totes-lo-10-doctobre-que-ven



L'academia francesa

 

La guinhada de l'IEO d'Erau

sus RÀDIO LENGADÒC
(Picatz sus l'imatge, i tombaretz)
 

14 - L’academia francesa

Diga ! Se n’i a que son a la ramassa dempuòi los sègles dels sègles son plan los de la famosa Academia Francesa. A dicha d’arpatejar, d’espepissar, de repapiar, de saique miscroscopizar de miliassadas de viruses  finiguèron, au cap de 4 o 5 meses, per afortir que caliá dire dins un francés blos : LA covid-19. Se los àngels an pas ges de sèxe semblariá que siaguèsse pas çò mèmes per aquela diablessa de « virusa » ! Prenguèrem son temps, mas cau dire que quand siás immortal lo temps a benlèu pas la meteissa importància. Ara los omenets verds son a seguir l’abans darrièira mòda e a vendre sos cadierasses que datan dau papeta rance dau rei Cezet. Van saique crompar de sètis en formica que seràn de bon netejar en cas d’incident de sesilha de tot aquel papetum ! Es pas deman qu’aqueles adèptes dau bicòrne e de l’espasa passaràn a la casqueta a la revèrs e a la kalachnikov.

Vòls que te diga ? Seriá benlèu ora que se mainèsson d’obrar a de bon dins son temps parcial eternal e de forabandir de l’esfèra publica la formula òrra qu’ausissèm tot lo sant clame dau jorn de « distancion sociala » per parlar de distància fisica. Encara que, vai te’n saupre ? « È !, òu ! Avèm pas gardat los pangolins amassa ! ». E, tòrna vira, vira tòrna, aquò m’empacharà pas de pensar que se jamai se meton a faire, dins sa Francimandia auturosa, de tèstes de QI puslèu que de viruses, lo nombre de colhons asimptomatics risca d’augmentar fortament. N’i auriá quauqu’unes jos la Copòla que ne seriái pas estonat !

Enfin, es çò que ne dise ieu.

La guinhada de l’IEO34. E, rau !

 

Los mai legits