Joan-Marc VILANÒVA
TRES, DOS, UN ...E RAU !
Tres nòvas qu’an pas benlèu
res de veire entre elas. Benlèu.
res de veire entre elas. Benlèu.
Per Max Roqueta
MAX
ME DIGUÈT
« Siás un amic, Vilanòva, siás un
amic. »
La lenga es patria.
L’òme es dins la natura.
L’òc es ligat al mond.
Lo francés es d’algèbra desencarnada.
Lo simple conten la poesia.
Lo particular conten l’universal.
L’inocent es al mitan.
La vida vidanta es violéncia e doçor,
òrre e treslús.
Un temps coma cal per escriure.
De nostalgia, pro, l’axe es l’emocion.
Ni crestian ni panteista, just badaire
de la creacion, chucaire de meravilhós.
TRES - Lo compte i es
Èran tres fraires...
-=oOc=-
Un còp èran tres fraires, cambacorts,
espatluts, morruts e nas-ponchuts. Per tota fardeta, la maire aviá brocat tres còps
l’agach mai doç que se posca imaginar, rajant d’uòlhs clars, grands e redonds
coma un matinet de prima.
Abandonèron son temps d’innocéncia e de
fisança dins los escombres fumejants d’una barraca [1] de pescaire. L’edat
arcadiana, enclausida de montilhas uterinas e de llanuras[2] a l’infinit ; la
doçor de la maire ; la calor de l’arena ; lo peissum bombejant ;
la ret, per las espatlas del paire ; las saladetas cracantas ; lo
fiulet dels gorbets dins lo vent ; la crida dels gavians ; l’etèrna
breçairòla de las èrsas ; las nivoletas blancas, los
cèls cambiadisses, immenses ; los darrièrs jòcs, mudats en actes
necessaris... La sabla de per la man raja mai lèu quand bufa lo vent.
36. Lo paire
partiguèt Resistir ! No passarán[3] ! Passèron. Tornèt de nuòch, lo paire, rescondre
quicòm jol ponde. Una caissa longa, pesuga coma un taüc. E dins lo lumet
trantalhant de la calelha, nasejant pels lençòls, los fraires vejèron s’abraçar
los parents, longtemps, longtemps, sens res dire, e aquela abraçada que
semblava pas s’acabar marquèt la fin de l’eternitat. Puèi Joan, lo paire, dins
sa vestassa del colet forrat, odorosa de plantum, se clinèt sul front dels tres
enfants, florejèt los pelses fins, los pelses boclats, los pelses druds...
castanhs, rossèls, negres e, se dreiçant, mormolhèt a la maire : « Los
tornarai prene lèu. » Sortiguèt, per non jamai tornar, dins lo caòs de la
chavana. De lunas passèron. Al mai prigond de la nuòch, un còp, l’oncle Josèp
passèt quèrre los fusilhs. Lo paire èra estat tuat. Nuòchament, d’òmes en
escach passèron. Lo teulat partiguèt en flambas dins las belugas e lo
petejament de sas canas. Las parets se fendasclèron. La maire desapareguèt, per
non jamai tornar. Li disián Lolita. Se sonava Dolorès.
Tèrra negra pòrta bon blat. L’ainat
aviá vint ans, los pichons quinze e catòrze. De qué faire ? Venguèt la Retirada[4] . Carguèron tres
pelhas, prenguèron quatre crostets, d’arencadas, de ceba. Caminèron al còr de
la chorma e del desespèr. Caminèron. Caminèron...
