La pòrta del Cèl

de Blasco Ibañez, Contes valencians. Revirada dau Miquèl Pedussaud.

      I aviá un còp un monge d’aquí pròche, del covent de San Miguel de los Reyes, lo paire Salvador, fòrça presat de totes per son intelligéncia e sa simplicitat. Lo coneguèri pas, mas mon papeta se remembrava quora veniá al sieu, las mans sul ventre a esperar lo chocolat a la pòrta de la barraca. Quin òme ! Fregava lo quintal ; quand li fasián un vestit, caliá un ròl complet de teissut ; cada jorn visitava onze o dotze ostals ont trapava dins cadun sas doas onças de chocolat. Quand la maire de mon papeta li demandava : 

      - Qué vos agrada mai, paire Salvador : uòus amb patanas o salcissa ?

Aqueste respondiá d’una votz roncadissa :

     - Tot barrejat ; tot barrejat.

Atal èra polit e radiós. Per tot ont anava semblava balhar sa santat, coma o testimoniavan totes los mainatges que naissián dins lo ròdol amb las meteissas colors, la meteissa cara de luna plena e un còl d’ont se podiá tirar tres liuras de burre.

Mas tot se’n va de galís dins aquel mond : siá se patís la talent, siá se manja de tròp ; e un jorn, a boca de nuèit, lo paire Salvador que veniá de s’assadolar a las batejadas d’una creatura qu’èra tot son retrait, tot d’una, faguèt una mena de roncadís qu’alarmèt tota la comunautat, e venguèt coma un oire, perdon per la comparason.

E aquí nòstre paire Salvador en camin cap al cèl, qu’èra aquí la plaça d’un monge.

Arribèt a una pòrta bèla, tota daurada, decorada de pèrlas coma aquelas que son dins las agulhas de pel de la filha del cònsol a la fèsta de las rosièras.

Tòc, tòc, tòc !...

      - Qual es, demandèt una votz de vièlh.

-          - Dobríssètz-me, Sénher Sant Pèire.

-           - E qual siás ?

-           - Soi lo paire Salvador, del covent de San Miguel de los Reyes.

Lo fenestron se dobriguèt e apareguèt lo cap del benesit sant. Mas èra furiós e sos uèlhs lançavan de liuces a travèrs sas lunetas. Perque, o cal saupre, lo sant apòstol es un pauc vistacort.

-         -  Quina vergonha ! cridèt tot enferonit. Qué fas aquí ? Quin afrontat !... Vai-te’n, ta plaça es endacòm mai !...

-          - Anem, Sénher Sant Pèire, dobrissètz que negreja. Sètz totjorn a galejar.

-         -  De qué galejar ?... Trapèssi un pal, veiràs çò qu’es bon, insolent. Creses que te coneissi pas, tròç de diable encapuchonat ?... Alarga-te ! Polida tròba ! Te permetèssi de dintrar, dins un virat d’uèlh te chapariás nòstras provisions de pastissets a la mèl, e fariás junar los angelets e los sants. Tanben, avèm aquí sabi pas quantas benurosas que son de bon agachar e seriá una polida ocupacion per ieu, a mon atge, de rebalar de contunh darrièr tu per te susvelhar !... Vai-te’n en infèrn o bota-te al fresc dins una nívol... E pas mai.

Lo sant clavèt furiosament lo fenestron e lo paire Salvador demorèt dins l’escur. Ausissiá luènh las guitarras e las flaütas dels angelets que, aquela nuèit, regalavan d’aubadas las santas mai polidas.

Passavan las oras e nòstre monge pensava prene lo camin de l’infèrn. Esperava qu’aquí seriá melhor recebut quand vegèt aparéisser, entre doas nivols, una femna tant granda e corpulenta coma el que s’acercava lentament. S’encaminava en balançant e butava amb pena sa pança uflada coma una bofiga.

Èra una monja defuntada d’una colica de confituras.

-          - Paire, diguèt doçament al frairòt dins un agach aimable, dobrisson pas a aquesta ora ?

-          - Vas véser ; ara anam dintrar.

Que podiá inventar aquel òme ! En un res de temps farguèt una astúcia de las bèlas.

O sabètz plan : los soldats mòrts a la guèrra dintran al cèl sens cap de problèma. Los paures dintran tals coma son, quitament amb bòtas e esperons ; lors malurs se meritan qualque privilègi.

-           - Regussa-te la rauba sul cap, comandèt lo monge.

-          -Mas..., mon paire ! respondèt escandalizada la mongeta.

-          Fa çò que te disi e siás pas ninòia, cridèt lo paire Salvador amb autoritat. Vòls discutir amb un saberut coma ieu ? Que ne sabes tu del mejan per dintrar al cèl ?

Obesiguèt la monja, tota roja, e dins l’escurina comencèt de lusir una forma redonda granda e blanca, coma foguèsse apareguda la luna.

-          -Ara, ten-te.

E, d’un saut, lo paire Salvador encambèt sa companha.

-          - Paire..., que pesatz fòrça ! gemeguèt ofeganta la paurona.

-          - Ten-te e sauta ; anam dintrar.

Sant Pèire qu’èra a rambar las claus per s’anar colcar, ausiguèt picar a la pòrta.

-           - Qual es ?

-          - Un paure soldat cavalièr, tornèt d’una votz trista. Veni d’èsser tuat a la batèsta contra los infidèls, enemics de Dieu, e arribi sus mon chaval.

-          - Passa, pauròt, passa, diguèt lo sant, e dobriguèt a mitat la pòrta.

Vegèt dins l’ombra lo soldat qu’esperonava sa montura, una montura que bolegava fòrça. Quin animal nerviós !... Mai d’un còp lo venerable portièr ensagèt de li cercar lo cap mas èra impossible. Sautava e presentava totjorn la cropa. A la fin, lo sant que crentava una reguitnada, carecèt aquelas polidas ancas e s’afanèt de dire :

-          - Dintra, soldaton, dintra e avisa-te d’apasimar aquela bèstia. E mentre que lo paire Salvador dintrava al cèl a cavalhons sus la monja, Sant Pèire clavèt la pòrta, e marmussèt amb admiracion :

-          - Recanalha, quina batèsta aval ! Quin biais de s’estrilhar ! A la paura cavala li an pas solament daissada... la coa.