Legir Bodon

 La cronica Midi Libre dau Joan Loís Blenet

Lo conselh que balhava l’Ives Roqueta « vos cal legir Bodon » es tostemps d’actualitat ara que sèm au centenari de sa naissença, un 11 de decembre de 1920. Joan Bodon nascut a Crespin, un vilatjòt dau Segalar, es un roergàs pastat de la vida dau campèstre. Jove, fa dos ans de STO en Alemanha. Aquò lo nhaca prigondament coma lo va trebolar sa vida tota lo grand bolegadís dau monde rurau. Son estile lo fa aisit a legir. De frasas cortetas, una escritura originala e simpla, mas far simple es pas aisit. O fa amb un grand art per tibar mai l’emocion sens tirar a l’efièch. E l’òbra es ponhenta, cargada d’emocion. Avairon, qu’es un terraire d’escrivans d’òc, nos balha amb Bodon un dels autors màgers de la literatura d’òc dau segle 20en. Sos romans, (La Grava sul Camin, La Quimèra...), mesclan realisme e fantastic amb d’elements de sa vida. Ne fan un precusrsor d’una literatura pòst-modèrna. Sa poesia, « Res non val l’Electròchòc », « Sus la mar de las Galèras » es sulpic cantada per Mans de Breish e la Nòva Cançon Occitana das annadas 70. Es tanben un gigant dels Contes. Ne popèt l’imaginari cargat de fantastic a l’ostau amb sa maire e sa tanta qu’èran de grandas contairas. Moriguèt pro jove en 1975 e demòra per sempre un escrivan OVNI de la literatura nòstra. Òc, cal legir Bodon !
Traduction à retrouver sur Midilibre.fr 

E podètz començar sulpic:

Lo meu ostal

La Revolucion s’acabava, la Republica se morissiá. Bonaparta se batiá en Egipta. Es alara que se bastiguèt lo meu ostal.

Lo pagés que lo faguèt bastir, un òme de la mia raça, teniá encara per las idèas nòvas : per la Republica e la Constitucion. Volguèt que sus la fenèstra lo peirièr engravèsse sul lindal : AN – VII – R. F. Mas lo peirièr per escandalizar pas lo mond que passarián tustèt pas gaire sul cisèl. Aital las letras se vesián pas tròp e lo pagès siaguèt content quand mèmes.

La pagesa teniá ela per lo Rei e per la Religion. Quand l’ostal siaguèt bastit, la brava femna en secrèt faguèt sonar lo curat, un ancian refractari e bartassièr qu’aviá escapat a la Terror en se vestiguent de pairolièr. Arribèt un ser amb l’esparsor. Benesiguèt tot l’ostal, marmonava de latin. Mas l’ase del pagés, que el tanben coma son mèstre aimava pas lo latin, ni los capelans, sortiguèt lo cap pel fenestron e bramèt : hi han… hi han tant que lo curat siaguèt aquí.

Lo paire del pagés, en secrèt el tanben, se n’anèt veire lo sorcièr dins l’Albigés, del costat de Montirat. Quand tornèt, lo paure vièlh portava una sorcelariá dins un botelhon de veire negre tapat de siure e cachetat de sofre. La nuèch aquel papeta s’arrapèt sus la teulada e clavèt amb de mastic de fontanièr, contra la chimenèia, lo botelhon de la sorcelariá. Aital lo meu ostal se trobèt a l’abric de las trèvas e dels missants còps d’uèlhs.

Mas Bonaparta prenguèt lo poder, lo sonèron Napoleon. Lo filh del pagés partiguèt per de guèrras luentanas. Quand tornèt se maridèt e crompèt una pendula amb doas aglas de coire, una de cada part del quadrant.

Napoleon cabussèt en Russia, la pendula pr’aquò demorèt a la cambra. Lo Rei dintrèt a París e la pagesa qu’èra venguda mameta plantèt dins l’òrt un pè de liri que floriguèt color de l’aur…

Aital las annadas passèron, annadas de patz, annadas de guèrra, reis, republicas, emperadors. Lo meu ostal pr’aquò teniá còp. Los vièlhs morissián mas los joves se maridavan, de nòras venián. Tot còp caliá batejar o far prègadieus…

D’uèi un sègle e mièg a trescolat, lo meu ostal se demolís. Lo liri color d’aur a secat dempuèi un brieu. La pendula de las aglas repàpia e pica pas pus. La darrièra grèla bresèt lo botelhon de la sorcelariá. Es a pro pena se sul lindal revolucionari las letras se pòdon legir. Cap d’ase passa pas mai lo cap pel fenestron e la benediccion del curat refractari a perdut son poder.

Lo meu ostal se destrantalha coma se destrantalha la mia lenga e coma s’arroïna lo Roergue vièlh.

Deman caldrà tornar bastir. Mas al nom de quina fe las parets seràn benesidas ? Quina revolucion marcarà lo seu signe sul lindal ?

Ieu sabi pas ren, vòli pas ren saber. Ai reculhit aqueles contes, los ai sarrats dins un libron que portarai dins la nuèch sorna a l’amagat dins l’ostal nòu.

Lo mespresaretz aquel libre : se vos desplai lo cramaretz. Benlèu al trast amb las iranhas lo daissaretz a se languir. Pr’aquò se un filh de la mia tèrra a la velhada lo legís serai pagat de la mia pena, serai content, ieu me sufís.

Bodon Joan,  Contes del meu ostal, IEO Edicions, 2003