AQUESTA MONTANHA, UNA PART DE IEU...

 Joan Glaudi Carrièira 

revirada Albèrt Arnaud  

    Aquò's la montanha que me vegèt nàisser, e puèi créisser, que m'aparèt, que m'embelinèt, e que fin finala m'a vencut.

Vertat que ne soi lo filh. Sens cap de dobte. Tot bèl just detràs l'ostal qu'i nasquèri – e que lo me soi servat – s'enauça lo massís d'Espinosa, que lo som mai naut n'es lo Mont Carós. Mila cent metres de penjals regdes, de castanhièrs, puèi de cades e d'euses, puèi de rocasses grises, mai o mens blavencs. De rivatèls, de campairòls, de mofa, de motons-fèrs, de singlars, de rainals, d'aucèls de pilha. De çai de lai, una jaça arroïnada.

Quantes còps i pojèri ? Sabi pas mai. Tre de mainats, nos i menavan, amb promessas (d'amondaut veiràs la mar ! veiràs Seta ! ), per de vials d'autres còps, a l'ora d'ara marcats pels caminaires, cadun de sa color. Preniám la mangiscla dins de banastas, dins de sacs que disiám tirolians. Aquí menavi  los amics, aquí aviái mas marcas, e mai mas tutas.

Sabi que, passats los cinquanta o cinquanta cinc ans, pojavi de mens en mens naut. Ara, a pro pena se percorri quatre o cinc cents metres, lo baston en man, sempre solet. D'aquò disi que la montanha m'a vencut, amb l'ajuda del temps qu'es de son costat.

En pojar, desempuèi tantas annadas, passi ras del cementèri ont son los meus, aquí m'espèra mon cròs ( que se prenga paciéncia !). Quand lèvi l'agach cap als punts màgers de la montanha, l'Esquina d'Ase e lo Bastion, ai son que de sovenirs ailamont : la granda lausa plana que i m'ajaçavi tre arribar, l'aiga fresqueta que bebiái en passar lo riusset d'Albina, aprèp las cabanas de Vilabrun. E las fonts amondaut pel planastèl, e la longa davalada del long de las gòrgas del riu d'Arles, per tornar a Colombièiras, a jorn falit. Luòcs pròches, mai que pròches, a l'ora d'ara per ieu enebits. La montanha tan pròcha a servat una part de ieu que la me tornarà pas mai.

Pasmens encara m'apara. O vòli plan creire. Se ditz que d'unes minerals deslargan una fòrça magnetica que vos ten còsta la ròca mai ne volguèssetz partir. Me quites pas, te'n anes pas, siás tant plan aicí, siás d'aicí. Cada còp que me'n alunhi, m'es un esfòrç, vertat, aquò m'es una pena. La tornarai veire encara ?

Quantes de còps ? De temps tot caminant remiravi las òbras grandassas dels òmes d'autres còps, los paredons de peirassas amontairadas, los escalièrs, las caladas que saique datan de la Preistòria. Encara ausissi los esfòrces dels totes que aquí trabalhèron, esfòrces a l'ora d'ara perduts, desroïts pauc a cha pauc per la montanha. Que la se cultiva pas mai. Las castanhas van als singlars, los campairòls son estofats de bosiga. Los paredons vièlhs s'esbudèlan un a cha un, e degun los tòrna pas montar. La vida fèra es tornada que se petaça plan sens nosautres. Son que pojan amondaut los passejaires, de còps tot corrent.

Aital va la montanha qu'es aquí desempuèi un temps que se pòt pas mesurar al meu. Sabi pas tant solament lo temps seu, ieu que soi una guinhada dins son istòria. E me vau lèu colcar al pè, a dos cents metres totescàs de l'endrech que fa gaire i nasquèri.

Ieu serai pas mai. E ela, sens ieu, qué vendrà ? Pas cap d'idèa.  Lai estarà, probable, que viatjan pas gaire las montanhas. Estarà de temps, se'n pòt prene l'escomesa, e saique va pas gaire cambiar. Sempre gaitarà devèrs la mar. Çò segur : se passarà plan de ieu. Soi gaireben segur que s'avisèt pas jamai de ma preséncia e dels sentiments que li portavi. Li serà aisit de me desmembrar.