Coloniau

De qu’es lo principi coloniau ? Es qu’una organisacion armada s’apodera d’un territòri, sempre per la fòrça, e lo declara sieu. Aquí los conquistaires venon los mèstres qu’an de dreches diferents dels autoctònas colonizats que son inferiors. Impausan sa cultura, son istòria. Atau la nòstra Republica ensenhava sens vergonha aus africans que lors aujòls èran galleses. Lor lenga es decretada patés, coma ba disiá Jaurés « Dison patés la lenga d’un pòble vencut ». De segur aqueles autoctònas an pas los meteisses dreches que los colons que, per manténer sa dominacion, trapan de collaborators. L’istòria mòstra plan que los mai afroses conquistaires ne trapan a l’aise. Aqueste esperit es encara plan viu. Lo Conselh Constitucionau a decidit que las lengas autoctònas e istoricas dau territòri son enebidas d’emplec a l’escòla, qu’an pas drech au bon mejan per las sauvar : l’immersion. Los ciutadans d’aquestas regions an pas drech d’escolarizar lors enfants amb un metòde que ne farà de vertadièrs bilingües. L’immersion, es reservada a la lenga dels mèstres, au francés en Loisiana e au Canada e dins totes los establiments escolaris franceses a l’estrangièr. Nòstras lengas, occitan, breton, basc, còrs, catalan, alsacian… an totas un mot en comun. Totas per dire Malur dison : França.
Traduction à retrouver sur Midilibre.fr