PAPIERÒT MENERBÉS (in La Semaine du Minervois, 14/04/22)

 E las ombras tornèron… (3)

Vaquí cossí s’acabèt aquel famós afar de las ombras desaparegudas. Las ombras, sabi pas perqué (benlèu que foguèron percaçadas pel solelh que se voliá rei de tot, coma se senhorejava a Versalhas), avián decidit de se botar… a l’ombra. Mas aquò durèt qu’un temps.

Una ombreta pichoneta s’anuejava plan dins aquel castèl escur ont s’èran amagadas dins una negranuèit. A la bravoneta, li mancava son doble present de tota eternitat : lo lum, capitava pas mai de se gaitar dins un miralh. Vaquí qu’una idèia li passèt pel cap (poiriái benlèu dire qun pichon lum s’aluquèt dins sa cervèla embrumada). Cridèt las collègas e diguèt : « E, se per passar lo temps, jogàvem a : un, dos, tres, solelh ! ». 

Las ombras, ombretas, ombrinas e ombrèlas jamai joguèron a « Un, dos, tres, solelh ! ». Tanlèu la frasa prononciada, coma un liuç, tot tornèt a la normala : lo solelh a solelhar, la luna a lunejar e las ombras a ombrejar.

E cric e crac, Me trapavi al solelh, E crac e cric, Passèri dins l’ombra, E patatric e patatrac, lo conte es plan acabat.

• Aquí doncas en clar-escur la fin d’aquel raconte un pauc fadòrli qu’auriá meritat de durar un moment de mai per emplenar la plaça costumièra d’aquesta cronica. Vesi passar coma una ombra dins vòstres uèlhs : l’ombra del dobte sus la veracitat de mon raconte. Escotatz, ieu, m’acontentèri de l’escriure negre sus blanc. 

• Pasmens, per vos èsser utile, vos pòdi balhar quauquas informacions en mai : « Se pintri tot en negre, es qu’aquò m’esvita de pèrdre temps a faire d’ombras » declarèt lo pintre Pèire Solatjat. Es plan lo Leonard De Vengut Rassega que declarèt « Jamai lo solelh vei l’ombra ».

• A l’ombreta del rosièr, l’ombrina pòrta plan sovent espinas. N’i a qu’aiman mai la pebrina que l’ombrina, mas per d’autres es lo contrari.

• L’ombra es un element de diferenciacion entre Occitans e Nordistas. A la raja del solelh d’agost, un Occitan o una Occitana cercaràn l’ombra. Lo/la Nordista se congostaràn de se faire rostir la codena. Aprèp, aiman pas las codenas qu’an confit dins lo caçolet… 

• Unes provèrbis per esclairar la question (lo mai sovent fan lo contrari !) : Amai lo lillac blanc ten una ombra. Amai un pichon espinàs ten son ombra. Las flors espelisson a l’ombra. L’azard es l’ombra de Dieu. Lo lum es l’ombra de Dieu. L’ombra passa, lo lum demòra. La patz es a l’ombra dels sabres. Se lo còs es dreit qu’impòrte que l’ombra siá torçuda. Un òme cortès marcha pas sus l’ombra de son vesin. Cal pas daissar la preda per l’ombra. Cal pas rassegar l’arbre que te balha ombra. Cal copar l’arbre que balha pas ombra. Los arbres bèls balhan mai ombra que frucha. A res del tot, la taïna balha ombra bèla. L’ombra del solelh se’n va e nòstra vida tanplan. La fòrça del solelh fa apreciar l’ombra. Se un gos jaupa a una ombra, un milierat seguís que jaupan a una realitat. Lo diable s’amaga a l’ombra de la crotz. 

• E dins mas recèrcas apregondidas (e esclairantas), descobrissi que mon professor de francés a l’Escòla normala (qu’es breton) escriguèt un libre pels mainatges per explicar que cal pas faire pisson sus son ombra !

Ombrinet Roch