Seguida de Tres, dos, un e rau ! IEO Edicions, 2006
(Ne traparetz, la debuta a l'article en dejós)
S’engravèron...
-=oOc=-
S’engravèron a broa d’Erau pel mai grand azard,
tres dats escampats pel gòt de l’Istòria, coma se ditz, quand la panturla se
pren de letras de noblesa e bèls aires de majuscula a l’iniciala.
S’engravèron, a l’ora que poderoses e saberuts son preses per la paur de ne pèrdre
l’exclusivitat, de son poder e de sa sapiénçia, e que te fan lo rambalh dins la
clòsca del paure mond. Alara, poderoses e saberuts t’agantan lo gòt, d’un
costat negre, de l’autre blanc, per dire de jogar entre amics. E vai-z-i que
t’o saqueji, que t’o bassaqui, que t’o samboti, lo gòt ! E puèi son
escampats, los dats, totes desvariats, endacòm mai o en çò sieu, que de tot
biais res sembla pas pus a res, nimai la vida. Los paures, pecaire ! ne
pèrdon sas marcas. A fons de gòt, per còps, quand lo temps a passat, d’unes
s’amusan amb los ponches d’istòria.
Entre causse e volcan
-=oOc=-
Aqueles tres fraires, doncas, èran
arribats, un còp èra, en copa-carrals, de son país qu’existissiá pas mai, e
que, d’ausir son parlar, lo mond d’aicí nomenèron mai o mens embolhadament
“Catalonha ” - “ Republica Espanhòla ” -
“ Durrutia ”... Republicans ? Comunistas ?
Libertaris ? Maluroses ? Qual sap ? Benlèu tot a l’encòp. En 43,
desapareguèron misteriosament. D’unes disián que se n’èron anats Resistents,
mas pas degun i anèt veire e lo mond desmembrèron çò que disián lo mond. A la
Liberacion, tornèron trapar son ostalet, a despart del vilatge. Prenguèron la
Tonduda, quauque temps ; puèi, aquela partiguèt del tristum.
Demoravan pel causse rasclat e desèrt. Mai
luònh qu’aquò, pojava pas que la giba del volcan, apasimat dempuèi lo temps que
Bèrta filava e pas encara manjat per l’autòpista. De l’autra man d’aquel,
espelhandradas de ginestas, començavan d’autras terminas.
Per plan dire, lor demorança semblava un
granjòt enfugit de la plana, escampat coma eles, a las raras del vilatge. Quin
vinhairon caluc s’èra estat encapriciat de bastir aquí, sens ges de vinha, ni
platanas, nimai pibolas ni pinhièr a l’entorn ? La fenèstra agachava al
clarebrun, que la paret i porgissiá un banquet de peira maurèla. Lo membre
unenc al sòl de tèrra trepejada dobrissiá al levant per un solet fenestron
redond, tresplombat per una ussa de peira reganhanta. A la prima-auba, aquel
fenestron bailava a l’ostalet d’aire de
ciclòp estonat. Las parets, los enquadraments, lo lindal, tot èra de
peiras rostidas per las originas e los temps. Los teules s’amagavan jos la
mofa.
Lo planòl èra malonat de lausassas roginosas e
negrosas, cramadas un còp èra per quauques dieuses-faures enrabiats dins una
farga sosterranha. Ni arbret, ni bartàs. Rares los boisses. Rasa, l’èrba. Res
per i arrestar los quatre vents : Tèrral, Gregau, Marinàs, Narbonés
emplenavan lo cèl. Los corbasses rai, passavan lis. Marca de trabalhs de
peirièrs en pena, pecaire, l’unenca suspresa de l’espandi èra un traucàs
perdut, empresonant un garolhàs, que los argelasses s’i carpinhavan contra los
romegasses. Se ditz que las flors mai bèlas créisson pel fems. Las granhòtas -
de ranetas d’un vèrd que brilhava - per evolucion miraclosa de sa natura,
subrevivián per aquel fangàs, assecat la mitat de l’an. Los tres fraires las
aimavan plan, sas vesinetas dels uòlhs pontejats d’aur, qu’encantavan la nuòch
de prima de son cant prigond e continuós, e lo sopar d’estiu de broquetas de
carn fina, fina...
Adobèron l’ostalet coma adobavan las ranetas,
pacientament, de son melhor. E coma lo darrièr proprietari s’èra perdut pels
librasses del notari, lo faguèron sieu, lo granjòt. Las gents, que se sarravan
pas gaire d’aquela encontrada, daissèron faire las causas. Disián :
“ A cò dels tres ”. L’inconscient collectiu, per còps, bròda
d’afortiments de nèbla quieta.
(de seguir)
(de seguir)
