L’ivèrn se’n anèt e daissèt darrièr el lo mal d’òsses.
Un solelh prim veniá alegrar las jornadas e Marcovaldo, per passar un moment,
agachava butar las fuèlhas, segut sus un banc, dins l’espèra de tornar al
trabalh. Al ras d’el se veniá sèire un papeta, atrantolit dins un mantèl tot
petaçat : un nommat Rizieri[1],
retirat e solet, el tanben abonat dels bancs solelhats. De temps en quora,
aquel sénher Rizieri, dins un tressaut, cridava : « Oi ! » e s’ensacava encara
mai dins son mantèl. Èra aclapat de mal d’òsses, d’artriti, de lombalgia, que
se trapava dins la sason umida e freda e que lo secutavan tota l’annada. Per
l’assolaçar, Marcovaldo li explicava las diferentas etapas de son mal d’òsses
a el, lo de sa femna e de son ainada Isolina que, la pauròta, trasiá mal.
Marcovaldo se portava cada jorn lo manjar dins un paqueton estropat dins un jornal vièlh ; segut sul banc, lo dobrissiá e donava lo tròç de jornal fregat al sénher Rizieri que parava una man despacienta e disiá :
— Vejam las novèlas, - e las legissiá, amb lo quite interés, emai s’èran de doas annadas.
Atal, trobèt un article sul biais de garir lo mal d’òsses amb de veren d’abelha.
— Serà amb lo mèl, - diguèt Marcovaldo, totjorn optimista.
— Non, - faguèt Rizieri, - amb lo veren estipulan aquí, amb lo del fisson, - e ne legiguèt un tròç.
Alara parlèron abelhas, de lors qualitats e de quant podiá plan costar aquel remèdi.
D’aquel jorn, quand caminava per carrièras, Marcovaldo parava l’aurelha a cada bronzinada, seguissiá dels uèlhs lo mendre babau que li virava a l’entorn. Atal espepissèt las viroladas d’una vèspa del ventre bèl, de las raias negras e jaunas. Vegèt que s’amagava dins lo cròs d’un arbre d’ont d’autras sortissián : un vonvonejadís, un vai-e-ven qu’anonciava la preséncia d’una vertadièra vespatièra. Sul pic, Marcovaldo s’èra quilhat per se metre en caça. Aviá un bocal, ont demoravan encara dos dets de confitura. Lo pausèt dobèrt al ras de l’arbre. Lèu una vèspa i venguèt bronzinejar e dintrèt per l’atrait del sucre ; Marcovaldo tampèt còpsec amb una cabucèla de papièr.
E al sénher Rizieri, tre lo vegèt li diguèt :
— Lèu lèu, ara vos fau l’injeccion ! - e mostrava lo botelhon amb la vèspa, presonièra enferonida.
Lo papeta trantalhava, mas Marcovaldo, a tot pèrdre, voliá pas remandar l’experiéncia e quichava bravament per la far el meteis, aquí sul quite banc : non, èra pas la pena que lo malaut se despolhèsse. Amb a l’encòp la paur e l’esper, lo sénher Rizieri levèt un tròç de mantèl, de vèsta, de camisa, dobriguèt un passatge entre las malhas traucadas, descobriguèt un bocin d’esquina que li doliá. Marcovaldo apliquèt la boca del bocal, arranquèt lo papièr que fasiá cabucèla. Primièr, se passèt pas res ; la vèspa bolegava pas : se seriá adormida ? Marcovaldo, per la desvelhar, truquèt lo bocal. Èra justament çò que caliá : la bèstia bombiguèt e fissèt l’esquina del papeta. Lo vièlh udolèt, sautèt dreit e s’encaminèt regde coma un soldat que fa la parada, en se fretant l’endreit fissat e en desgrunant una cordelada de renècs. Marcovaldo èra content, jamai lo papeta èra estat tant dreit e tant guerrièr. Mas s’èra arrestat un garda que los agachava ; Marcovaldo se prenguèt Rizieri pel braç e s’alunhèt en fiulejant.
Tornèt a l’ostal amb una autra vèspa. Convéncer la femna de se daissar fissar foguèt un brave afar, mas fin finala capitèt. Un moment solament, Domitilla se planhèt un pauc de la cremadura.
Ara Marcovaldo agantava de vèspas a bèl talh. Faguèt una injeccion a Isolina, una autra a Domitilla, perque sol un tractament sistematic podiá portar profèit. Puèi decidiguèt de se far fissar el tanben. Los enfants, o sabètz coma son, disián : « Ieu tanben, ieu tanben », mas Marcovaldo estimèt mai los provesir de bocals per prene d’autras vèspas, perfin d’assegurar lo consum jornadièr.
(de seguir..., segur !)
MARCOVALDO o las sasons en vila
Autor : Italo Calvino
Traduccion en lengadocian: Michel Pédussaud
Illustracions: Edouard Monneau
Format : 148/198 cm
Nombre de paginas : 170
Lenga : occitan lengadocian
prètz : 14€
Parucion julhet de 2020
Lo recuèlh de contes
Dins aqueles vint contes cortets, seguissèm Marcovaldo dins d’aventuras estonantas, plenas de fantasiá e de poesia, pintradas amb gaubi e umanitat.
L’autor Italo Calvino
Nasquèt a Cuba en 1925 e se moriguèt a Siena en 1985. Escriveire, fabulista, scenarista de cinèma, teorician, foguèt tanben sòci de l’Oulipo, movement subre-realista creat per R. Queneau.
Sas òbras mai conegudas son los contes fantastics : Il Visconte dimezzato (Le Vicomte pourfendu), Il Barone rampante (Le Baron perché) e Il Cavaliere inesistente (Le Chevalier inexistant).
L’autor-traductor Miquèl Pedussaud
2015 : Prèmi Romanilha (Concors « Escriure en lenga d’òc », tèxt publicat dins l’almanac « Leis Amics de Mesclum », en 2016)
2018 : Publicacion d’un primièr libre en occitan, « Brigalhs », Edicions de l’Institut d’Etudis Occitans Lengadòc-Rosselhon.
Diplòma en relacion amb la revirada :
2013 : Master 2 LLCER (Lengas Literaturas Civilizacions Estrangièras e Regionalas), Opcion Occitan.
L’illustrator Edoard Monneau
Edoard nasquèt en 1991, a Bachas, dins Cominges.
Sa primièra passion foguèt la gimnastica, coneguèt plan La fosse à cubes de Caors, lo Cheval de saut de Carcassona, las barres parallèles de Narbona, e Le trampoline d’Avinhon.
A 19 ans, segut suls bancs de l’Universitat del Miralh de Tolosa, tornèt descobrir lo gaug de dessenhar.
En 2017, foguèt diplomat del Grau professional d’ilustracio a l’escola pública d’art i disseny Massana
de Barcelona.
[1] Rizieri es un personatge dins l’òbra cavaleirosa I reali di Francia (1491) de l’autor italian Andrea da Barberino.
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada