Seguida de Tres, dos, un e rau ! IEO Edicions, 2006
(Ne traparetz, la debuta als articles en dejós)
L’Interès-Local
-=oOc=-
A un quart de lèga d’en cò sieu, lo
causse portava una nafradura cirurgicala e descabestrada, cordurada per quauque
mètge caluc : l’Interès Local. Lo
camin de fèrre, sortit d’una man de la Tèrra per se pèrdre de l’autra man,
ordonèt a l’èrba sas travèrsas, al basalt impausèt sos ralhs. Aquò rai. Lo
temps passèt. Passa que passaràs, los trins senhorejèron un temps, puèi las
locomotivas perdèron son alen e los vagons sos viatjaires. D’autres temps
venián.
Mas dins aquela colcada, los tres
nasegèron mai luònh que son cloquièr ; capegèron mai naut que son volcan ;
espinchèron a travèrs la cortina de las platanas que prima tancava al Levant e
tardor dobrissiá per la Plana. Aimavan sa libertat.
Los dimenges sens tambornet,
sautavan a la lèsta sul marchapè d’una platafòrma dobèrta. Lo mecanician
alentissiá l’anar del tregin al triple salut e festejava sa montada d’una brava
fiulada. La bilheta en man, iranjada, coma la flor del gaug, partissián per
Sant-Florenç o per Farineta.
S’enamoravan lèu dels mots.
Manja-favas...
-=oOc=-
D’aquela passa - emai encara, mas
n’es pas que subrevivéncia - cada endrech, a l’imatge de las personas, portava
son escais-nom, marca trufandièira e generica que l’aparicion se perdiá dins lo
temps que las bèstias parlavan. Aital, los de Farineta èran famats per èstre de
Manja-Favas. Perdequé ? Vai-te’n
saupre ! Se revelèron curioses coma tres pets, e tot suaus, coma cata quand
lofa, i anèron nasejar.
S’avisèron que lo mond se passejavan
pas de longa amb un ramelet d’aquelas dòlças a la man. Se passavan pas nimai la
jornada a picorejar los famoses legums. Non. Èran de gents de ben, normalas,
qu’anavan de matin a sos afars - vinha, compras, escòla - e se’n tornavan lo
ser a son ostal vinhairon. D’unes, la jornada acabada, sos las arcas de la
Comuna, aparats del solelh, de la pluèja e de l’agach, vestissián cada passant
de bèls saluts e de sornas pachadas. Cadun ne sortissiá espelhandrat.
Imaginèron aquí l’origina de l’expression : Lenga
de Pelha. Mas Manja-Favas...
Pecaire...
Trobèron pas mai d’òrts qu’endacòm
mai. Lai viravan amb las sasons ensaladas e pòrres, caulets e mongetas, peses e
césers. Enrodavan lo vilatge d’un tapa-còl caudet per se passar l’ivèrn amb lo
tomatat, las confituras, las passarilhas e las ortalissas secas. Avián vist
d’ortalièrs clinats sus sa tèrra, perduts dins sas confidéncias, la gratusar de
rigòlas, n’alisar las ribas ; anar al potz, ne virar lentament la granda ròda
de fèrre, d’una man calossuda tancada sul margue de lenha, esperar que l’aiga
gisclèsse per un trauc dins la grasa de basalt e, per un canal de tèrra cuòcha,
se n’anar desassedar los pès de tomatas en renguetas. Las pomas d’amor,
falsament espaurugadas, escalabravan las tres canas dreiçadas a sa convenéncia
e rogissián de plaser. Pas que de normal.
Las favas, segur, i tenián son endrech ont, lo
temps vengut, espetavan en una mata congreaira d’un vèrd escur. Mas, bon. N’i
aviá pas per téner un sèti ni per alimentar de petòfias. Per tant polidas que
siaguèsson estadas, auriás pas facha la jornada pas qu’amb aquelas bravas
favas.
Per la cortesia, avián pas res d’apréner
tanpauc e se rescontravan, escambiant lo salut, guinhaire levat al front, amb
un Yep ! raufelós e tindant, plan
dins lo ton de l’encontrada. Saique, èran pas tant grossièrs coma palha - e de
favas, n’avián pas la boca plena. Parlavan clar.
D’autra part, dire qu’aquel mond non
levèsse jamai los pesolhs a las favas, aquò lor pareguèt injust. Enfin, dins
aquel galant vilatge, descobriguèron plan son innocent, mas la generalisacion
lor pareguèt abusiva e per plan dire, malintencionada.
La rason d’aquela bautejada sauvatja
e trufarèla demorèt pels tres fraires una devinalha per sempre mai escura.
