Joan Marc Vilanòva - Tres, dos, un... e rau! (20)

Joan Marc Vilanòva. 
Seguida de Tres, dos, un e rau ! IEO Edicions, 2006 

(Ne traparetz, la debuta als articles en dejós)

Peluquièr e martir

-=oOc=-

La mièjanuòch aviá picat. “ La Cambusa ” èra vuèja, levat quatre òmes, davant de gòts ont la cervesa aviá daissat son amarum e  son escrume. Risolet, Sèt-set e Mendilh daissèron aquí lors rebats dins lo miralh del comptador, aiga panosa, l’agach negat e sortiguèron per la carrièra engrepesida, del temps que Mut contava, contava...

“ ... La granda votz d’aquela epòca foguèt Marcelin Albèrt. Romantisme e corporatisme menèron “ Lo Cigal”  al triomfe e a la desconsideracion. Ara sabèm que son “Tòcasenh ”, diari pretendut apolitic acceptèt de moneda reialista. Per tant qu’aviá cregut a l’accion de las massas, s’expausèt pasmens en martir expiatòri e solitàri. Dins la nuòch del 18 de junh de 1907, quand la polícia arrestèt lo Comitat Viticòl d’Argelièrs, “ Lo Redemptor ” s’amaguèt dins la gleisa. Coma pres per la revelacion de Nòstre-Sénher, decidiguèt de far sa Cèna e d’anar rescontrar son “ Judàs ”.

D’unes dison que la votz qu’ausiguèt foguèt mai que mai aquela d’una vaga cosina de París, maridada a un inspector de la “ Seguretat ”. La trapèla se tanquèt sul peluquièr d’Argelièrs, que lo grand Mistral, vengut reialista e taulejaire,  sonava “ Lo Bolegaire ” e Clemenceau rotlèt dins la farina. La premsa nacionala se regalèt de contar e tornar contar lo detalh dels cents francs avançats pel President del Conselh, pel viatge de retorn del paure Marcelin.  Albèrt èra cuòch. Lo pòble tanben.

Los menuts an la costuma del chaple. Tanplan per aquò se ditz “ chaplar menut ”... ”

Bugadas

-=oOc=-

“ ... Òc. Passaràn al grand bugadièr. Un de mai. Soldats de Besièrs, vinhairons de Ceban, cooperators de Maraussan - e quant d’aqueles qu’avián sonque somiat de pan e de dignitat ? La Guèrra Granda, la “ Der des Der ”  “ Jamai pus aquò ”. 14 -18. Las datas quadrilhan l’Istòria. Quilhan de monuments per celebrar la mòrt, que res se pèrda pas de l’umana malastrada. E vosautres tres, Risolet, Sèt-set, Mendilh, paguèretz per saupre. Avètz passada la Guèrra Civila. Sètz partits al Maquís de Lodèva. Dins Ceban, degun o sap pas, mas ieu, o sabi. Consí ? A ! E ! Secret professional !...

... Dins la Carrièra Granda, dempuèi quauques temps, un ostal convenable pòrta un panèl curiós, de marme blanc, amb un nom estranh. Los contravents son tancats. Lo tristum banha los teules e las parets. La familha qu’i demòra ven d’enterrar son enfant. Comprenon pas. Comprenon pas qu’en Argeria tanben, es una guèrra que vòl pas dire son nom. Alara, per dire de s’acostumar a l’abséncia de son jovent perdut, an bailat a son ostal lo nom d’un bled perdut ont perdèt la vida : “ Mers-El-Kébir ”... La bugada contunha... Qual arrestarà la maquina ?... ”

Amor

-=oOc=-

La miejanuòch aviá picat. “ La Cambusa ” èra vuèja, levat quatre òmes, davant de gòts ont la cervesa aviá daissat son amarum e son escrume. Risolet, Sèt-Set e Mendilh daissèron aquí sos rebats dins lo miralh del comptador, aiga panosa, l’agach negat e sortiguèron per la carrièra engrepesida, del temps que Mut contava, contava...

“ ... Per astre, en esperar, costejant las vias reialas, las vias trionfalas e sagnosas, de longa se vei, per qual sap agachar, las dralhas dels daissats de caire per sòlda de tot compte de l’Istòria.... Las dralhas dels vencuts. Un pauc coma las d’aquel país que jamai existiguèt. Un país sens poder. Sens armada. Sens moneda.  Amb de questions mai que de responsas. E mai que d’asirança, d’amor. L’amor que bèl primièr ne trobèron aquí la formula e lo nom : Amor...”

Mut prenguèt los fraires per las espatlas. Se sentissiá un pauc bandat de mots e de cervesa. Arrenat. Apasimat. Enfin desparaulat Un fremin lor davalèt de long de l’esquina. Risolet, Sèt-Set e Mendilh avián lo cap coma de semals. De semals comolas de rasims, e cada grum, unenc e unit als autres, portava los traches d’aqueles morres en chorma entrevistes dins la biaça del portaire. La nuòch se fasiá fresca. Passèron davant l’ostal de Mut, sièis, carrièra de las jaças. Daissèron detràs d’eles los darrièrs lampadaris. Prenguèron lo camin d’Òrtas. Trèvas pallinèlas, los camarguencs al prat los gaitèron passar. Lo cèl se comolava d’estèlas. Per matas e bartasses tremolavan las lusetas.

Dins la patz silenciosa de la nuòch bronzissenta de vida, las platanas seculàrias engoliguèron los quatre companhs puèi, un chòt, a la chut-chut, tornèt faire a la luna las ultimas paraulas de Mut...